Venice tour

वार, २० ऑक्टोबर, २०१८goo.gl/CRn1Te 

व्हेनिस शुक्रवार, १९ ऑक्टोबर, २०१८

"बुधवारी आपल्याकडे दोन पर्याय आहेत. रोममध्येच राहून व्हॅटिकनमध्ये सेंट पीटर स्केअरमध्ये पोप बेनेडिक्ट यांचे प्रवचन ऐकणे किंवा त्या दिवशी व्हेनिस शहराला भेट देण्याचे. ठरवा काय करायचे, व्हेनिसला जायचे असेल तर रेल्वेची तिकिटे आजच बुक करावी लागतील.'  
युरोपच्या तीन आठवड्यांच्या सहलीवर जॅकलीन आणि मुलगी अदितीसह आलेलो असताना रोममध्ये काही दिवस तेथे घालवल्यानंतर फ्रान्सला परतण्याआधी आमच्यासमोर हे दोन पर्याय ठेवण्यात आले होते.या दोन पर्यायांपैकी एकाची निवड करणे मला काहीच अवघड नव्हते. एक तर गेल्या काही दिवसांत 'रोमा'  शहराच्या वास्तव्यात आम्ही तेथे चांगलेच रुळलो होतो. म्हणजे इटालियन भाषा येत नसली तरी प्राचीन वेशीच्या भिंतीने वेढलेल्या या शहरात तिकिटांचा संच आधीच  विकत घेऊन बसने व ट्रॅमने मुक्तपणे फिरण्याचा आत्मविश्वास आम्ही कमावला होता. 
रोममध्ये असलेल्या मात्र स्वतंत्र राष्ट्राचा दर्जा असलेल्या तिथल्या व्हॅटिकन सिटीला आम्ही अनेकदा गेलो होतो. तेथील सेंट पिटर्स स्केअर हा जगातील एक महत्त्वाचा लॅन्डमार्कच आहे. मायकल अँजेलोच्या कलाकृतीने अविस्मरणीय बनलेले व्हॅटिकनमधील सिस्टाईन चॅपेल आणि इतर वस्तुसंग्रहालय गॅलऱ्या मी अगदी बारकाईने पाहिल्या होत्या. गेली अनेक शतकांपासून नवीन पोपची निवड याच सिस्टाईन चॅपेलमध्ये होत असते. सेंट पीटर्स बॅसिलिकातील अगदीच दारापाशीच मायकल अँजेलोचे 'ला पिएता' (दु:खी माता) हे मारीया आपल्या पुत्राचे - येशू ख्रिस्ताचे - अचेतन कलेवर मांडीवर घेऊन शोक करते आहे हे दाखवणारे प्रसिद्ध संगमरवरी शिल्प अचानक दिसल्यावर मी काही क्षण जागीच खिळलो होतो. येशूचा शिष्य सेंट पिटर याच्या गादीवरचे वारस असणारे कॅथॉलिकांचे सर्वोच्च धर्मगुरू असणारे पोप आठवड्यातून फक्त एकदा म्हणजे बुधवारी सकाळी जगभरातून आलेल्या भाविकांना सेंट पिटर्स चौकात भेटत असतात. बुधवारचे पेपल ऑडियन्स या नावाने ही घटना ओळखली जाते. पोपसाहेबांचे दर्शन व्हावे, त्यांचे प्रवचन ऐकता यावे अशा रितीने ख्रिस्ती धर्मियांच्या दृष्टीने पवित्र भूमी असलेल्या रोमला भेट देणारे आपला दौऱ्याचा कार्यक्रम ठरवत असतात. त्यामुळे माझ्यासमोर हे दोन पर्याय ठेवण्यात आले होते.
मात्र मी ताबडतोब दुसऱ्या म्हणजे व्हेनिस भेटीच्या पर्यायाची निवड केली. याचे कारण म्हणजे यापूर्वी एकदा म्हणजे जॉन पॉल दुसरे १९८६ साली भारतभेटीवर होते तेव्हा गोव्यातील पणजीच्या मिरामार बीचशेजारच्या कम्पाल  ग्राऊंडवर झालेल्या त्यांच्या कार्यक्रमात मी पेपल ऑडियन्सचा म्हणजे पोप दर्शन सोहोळ्याचा  अनुभव घेतला होता. बाई आणि दादांना म्हणजे माझ्या आईवडिलांना या पोप भेटीसाठी मी मुद्दाम श्रीरामपूरहून गोव्याला आधीच बोलावून घेतले होते. हजारो धर्मगुरू, भारतीय उपखंडातील शंभराहून अधिक बिशप्स आणि मोठया संख्येने लाल टोपीधारी कार्डिनल्स उपस्थित असलेल्या या पोपमहाशयांच्या मिस्सविधीला लाखो भाविक हजार होते. पोप जॉन पॉल बुलेटप्रूफ काचेच्या पॉपमॉबाईलमधून भाविकांना भेटत हिंडले तेव्हा अगदी काही मीटर्सच्या अंतरावरून मी त्यांना पाहिले होते. (काही वर्षांपूर्वीच झालेल्या व्हॅटिकनमधील सेंट पिटर्स चौकात  पेपल ऑडियन्सदरम्यान खुल्या जीपमधून फिरताना एका माथेफिरुने केलेल्या गोळीबारात  पोप जॉन पॉल पोटात अनेक गोळ्या शिरूनही ह्या प्राणघातक हल्ल्यातून ते वाचले होते आणि नंतर पोप म्हणून अलीकडच्या काळात सर्वाधिक कालावधीची म्हणजे २७ वर्षांची कारकीर्द  . पोप जॉन पॉल यांना लाभली होती !) याच भारत भेटीदरम्यान पोपमहाशयांनी पुण्याला भेट दिली तेव्हा अहमदनगर रोडवर रामवाडी मैदानावर झालेल्या त्याच्या मिस्साविधीला पश्चिम महाराष्ट्रातील हजारो लोक हजर होते. माझा थोरला भाऊ लुईस त्यावेळी श्रीरामपूरहून आणि अहमदनगर जिल्ह्यातून आलेल्या भाविकांच्या पदयात्रेत सहभागी झाला होता. यामुळे व्हेनिसचा दुसरा पर्याय असल्याने पोप बेनेडिक्ट सोळावे यांच्या पेपल ऑडियन्सला न जाण्याचे मी ठरवले.      
आमच्या युरोपच्या सहलीत ऐनवेळी आम्हाला इंग्लंडचा व्हिसा न मिळाल्याने शंगेन व्हिस्यावर इटाली आणि फ्रांस या दोन देशांतच सुट्टी घालविण्याचे आम्ही ठरवले होते. पाच दिवसांनंतर आम्ही पॅरिसला परतणार होते, त्यामुळे इटालीतील उरलेल्या दिवसांत व्हेनिसला जाण्याचे आम्ही ठरविले.रोमच्या रेल्वे स्टेशनवर पोहोचले तेथे बुकिंग क्लार्ककडे चौकशी केली तेव्हा रोम -व्हेनिस रेल्वे तिकीट माणशी पंच्याऐशी युरो होते. तीन आठवड्यांच्या युरोप दौऱ्यात आम्ही अत्यंत काटकसरीने वागत होते. पन्नास युरोच्या आत तिकीट असले तरच व्हेनिसला जायचे असे आम्ही ठरवले होते. मी ती खिडकी सोडणार तोच त्या क्लार्कने मला सांगितले कि ''थांबा, दुपारी एका स्लो ट्रेन आहे, आणि तिचे माणशी तिकीट पंचेचाळीस युरो आहे''. मी पटकन आम्हा सर्वांचे येण्याजाण्याचें तिकीट बुक करून टाकले.रोम ते व्हेनिस प्रवास पाच तासांचा होता. फास्ट ट्रेनने कदाचित तीन तास लागले असते. फ्रान्समध्ये पॅरिसहून लुर्डस या मेरीयन तीर्थक्षेत्राकडे जाताना फ्रान्सच्या रेल्वेप्रवासाचा अनुभव घेतला होता, आता इटालीचा हा रेल्वेप्रवास होता. रेल्वेमध्ये बहुसंख्य युरोपियन किंवा श्वेतवर्णीय प्रवाशी होते. आमच्या डब्यात तरी आम्हीच भारतीय किंवा आशियाई प्रवासी होतो. मध्ये कुठल्या तरी स्टेशनावर एका कुटुंब आमच्या डब्यात शिरले. आपल्या छोटया बाळाला घेऊन बसलेल्या त्या महिलेकडे जॅकलीन पाहतच राहिली. पूर्ण गौरवर्णीय कांती, पाठीवर खाली सोडलेले केस आणि कवेत प्रेमाने धरलेले ते बाळ! ''माय गॉड! अगदी मारीयाबाई आणि बाळ येशूची प्रतिकृती आहेत ना ही दोघे ! आपल्या नेहेमीच्या चित्रांत दिसणारी मॅडोना आणि बेबी जिझसच हुबेहूब दिसताहेत हे दोघे!!'' जॅकलीन मला म्हणत होती.माझ्या बायकोच्या म्हणण्यात पूर्ण तथ्य होते. ती दोघे मायलेकरे अगदी चित्रांत दाखवल्या जाणाऱ्या मदर मेरी आणि बाळ येशूच्या अगदी प्रतिकृतीच होते. ''तुझे म्हणणे बरोबरच आहे. आपल्याकडे प्रचलीत असलेली येशू ख्रिस्ताची , मारीयाची आणि बायबलची सर्व पात्रे युरोपियन चित्रकारांनी आणि शिल्पकारांनी युरोपियन प्रतिमांतूनच साकारलेली आहेत. खरं तर येशू ख्रिस्त, मारीया आणि त्याचे सर्व शिष्य यहुदी म्हणजे ज्यू, मध्य आशियातील, आपल्यासारखेच आशियाई होते. ख्रिस्ती धर्म युरोपियनांच्या माध्यमातून जगभर पसरला आणि मग त्या युरोपियन मिशनरींनी, चित्रकारांनी आणि शिल्पकारांनी येशू, त्याची आई मारीया आणि त्याच्या सर्व प्रेषितांना गौरवर्णीय, हिरव्या, निळ्या रंगाच्या डोळ्यांत आणि सोनेरी केसांत उभे केले..'' मी हे म्हणालो. खरे तर मलासुद्धा त्या दोन मायलेकरांमध्ये मारीया आणि बाळ येशूच  दिसत होता, हे खरेच होते. आपल्याकडे राजा रविवर्माने महाराष्ट्रीयन शैलीत नऊवारी साडीत सीता आणि विविध देवतांच्या प्रतिमा उभ्या केल्या, अगदी तसाच हाही प्रकार होता.व्हेनिसच्या व्हेनेझिया सांता लुसिया रेल्वे स्टेशनवर उतरलो आणि विल्यम शेक्सपिअर्सने आपल्या 'मर्चन्ट ऑफ व्हेनिस' या अजरामर साहित्यकृतीने जगभर प्रसिद्ध केलेल्या एका ऐतिहासिक शहरात आपण प्रवेश करत आहोत याची सुखद जाणीव झाली. रेल्वे स्टेशनवरच एका केंद्रांत आम्ही आमचे हॉटेल बुक केले आणि दूरवर असलेल्या त्या हॉटेलकडे पायीच चालू लागलो. याचे कारण दुसरा पर्यायच नव्हता. सगळीकडे पाण्याने वेढलेल्या आणि या जलमार्गातील बोटी हेच एकमेव वाहतुकीचे साधन असलेल्या शहरात आम्ही पोहोचलो होतो ! तिथे दुचाकी आणि चारचाकी वाहने नव्हतीच. आणि याच वैशिष्ठ्यपूर्ण कारणामुळे हे शहर संपूर्ण जगभर एका पर्यटनस्थळ म्हणून लोकप्रिय झाले होते.हॉटेलमधल्या आमच्या रूममध्ये प्रवेश केला आणि चटकन कळाले की व्हेनिस हे पर्यटनस्थळ पॅरिसपेक्षाही महागडे आहे. पॅरीसच्या हॉटेलातील आमच्या रूमचे भाडे १०० युरो होते आणि या रूमचे भाडे १४० युरो असले तरी पॅरिसच्या रूमच्या मानाने ती कितीतरी छोटी होती. व्हेनिसची पहिली झलक आम्हाला मिळाली होती !नेहमीप्रमाणे सकाळी लवकरच उठून बाहेर फिरण्यासाठी निघालो. समोरून जाणारी एक बोट किनाऱ्यापाशी आली आणि वृत्तपत्रांचा एका गठ्ठा ठेवून गायब झाली. थोडयावेळाने एक जण ती वृत्तपत्रे घेऊन गेला. पोलिसांची एक तुकडी आपल्या बोटीतूनच शहरात पेट्रोलिंग करत होती. एका बाजूकडून दुसरीकडे जाण्यासाठी सगळीकडे छोटेछोटे आकर्षक पूल होते आणि या पुलांवर अनेक पर्यटक स्वतःचे फोटो काढून घेत होते. व्हेनिसच्या पाण्याच्या काठी उभ्या असणाऱ्या इमारतींची ठेवण अत्यंत आकर्षक आहे. यापैकी अनेक राजवाडे, चर्चेस, हवेल्या आणि इतर बांधकामे खूप जुन्या म्हणजे काही शतकांपूर्वी बांधल्या आहेत हे पाहताक्षणी लक्षात येत होते. आम्ही ज्या हॉटेलांत उतरलो होतो ते हॉटेलसुद्धा किमान एक शतक जुने असणार होते. विशेष म्हणजे कुठलेही बांधकाम परिसराशी सुसंगत असेल, विजोड किंवा कुरुप दिसणार नाही अशी राहील याची पूर्ण काळजी अनेक वर्षांपासून घेतली जात होती हे  पण स्पष्ट होते.संपूर्ण दिवस व्हेनिसच्या विविध भागांना भेटी देण्यास गेला. येथे संपूर्ण शहरांत एकही चारचाकी वाहन दिसले नाही, सर्व वाहतूक पाण्यातून म्हणजे नौकानयनाने होत होती. अगदी एक अँब्युलन्स सायरनचा आवाज करत गेली तीसुद्धा एक नौकाच होती! येथे स्थानिक लोकांपेक्षा पर्यटकांची संख्या अधिक होती हे रस्त्यारस्त्यावर घोळक्याने जाणाऱ्या, दुकानांत डोकावणाऱ्या लोंकांच्या वर्तनावरून दिसत होते.व्हेनिसला आले म्हणजे गंदोला नौकानयन व्हायलाच हवे म्हणून कुटुंबासह तोही सोपस्कार उरकून घेतला. पणजीत मांडवीवरचा पूल कोसळल्यानंतर म्हापशाला जायला आणि झुआरी नदीवर पूल नसताना मडगाव आणि वॉंस्कोला जाण्यासाठी बसमधून उतरून आगाशीतून कोरतालीम येथे बोटीने जावे लागायचे, त्यात खूप वेळ वाया जात असे आणि वैतागही  येत असे, त्याची यावेळी आठवण झाली. मात्र तरीसुद्धा व्हेनिसचे हे नौकानयन खूप खूष करून गेले याचे कारण म्हणजे या बोटीतून व्हेनिस शहराच्या अक्षरश: पाण्याच्या काठी उभ्या असलेल्या जुन्या सुंदर इमारतींचे, बंगल्यांचे, हवेलींचे आणि गल्लीबोळींचे अगदी जवळून दर्शन झाले. या गंदोला नौकानयनातच 'ग्रेट गॅम्बलर' या चित्रपटांत अमिताभ बच्चन आणि झीनत अमन यांच्यावर ' दो लफझो की है दिल की कहानी' या गीताचे चित्रीकरण झाले होते हे नंतर कळाले.त्या दोन दिवसांच्या भेटीत व्हेनिस शहराच्या गल्लीबोळांतून पायी हिंडलो. पाण्यात वसलेले एक शहर म्हणून व्हेनिसने सगळ्या जगात नाव कमावले आहे आणि इटालीच्या दौऱ्यावर असणारे बहुतेक पर्यटक या शहराला भेटी देतातच. रोमवरून व्हेनिसला जाताना आधी पादुआ हे एक रेल्वेस्टेशन आणि एक प्रसिद्ध ख्रिस्ती तीर्थक्षेत्र येते. ख्रिस्ती धर्मातील संत फ्रान्सिस झेव्हियरप्रमाणे एक नावाजलेला संत असलेल्या संत अँथनी ऑफ पादुआ याची ही कर्मभूमी. रोम आणि इटालीच्या सहलीवर असणारे ख्रिस्ती भाविक पादुआला हमखास भेट देतातच. कॅथॉलिक पंथामध्ये संतांचे एका आगळेवेगळॆ स्थान असते. चर्चने म्हणजे धर्मपीठाने अधिकृतरीत्या शिक्कामोर्तब केल्यानंतरच एखाद्या व्यक्तीला संतपदाचा सन्मान प्राप्त होतो. अनेक जणांना त्यांच्या मृत्यूनंतर तीन-चार शतकांनंतर संतपद मिळाले आहे. कोलकात्याच्या संत तेरेजा आणि पोप जॉन पॉल दुसरे यांना त्यांच्या मृत्यूनंतर काही वर्षांतच संतपद मिळाले. (माझा जन्म झाला तो दिवस संत कामिल याचा सण, म्हणून श्रीरामपूरचे त्यावेळचे धर्मगुरू असलेले जर्मन मिशनरी फादर आयवो मायर यांनी बाप्तिस्मा करताना या संतांचे नाव दिले. त्याकाळात अनेक पालक आपल्या अपत्याचे नामकरण करण्याचे अधिकार धर्मगुरूंना प्रदान करत असत.) आमच्याकडे वेळ कमी होता नाहीतर आम्हीही पादुआ येथे गेलो असतोच. मात्र व्हेनिसला येतांना आणि रोमला परत जाताना आमची रेल्वे पादुआ येथे थांबली तेव्हा त्या संतभूमीच्या स्टेशनावर उतरून प्लॅटफॉर्मवर भरपूर फोटो काढले. आता कधीकधी संत अँथनीचे नोव्हेना आणि फेस्तला (सण) हजेरी लावताना पादुआ तीर्थक्षेत्रालाही भेट द्यायला हवी होती अशी चुटपूट कधीकधी लागतेच.
शनिवार, २० ऑक्टोबर, २०१८goo.gl/CRn1Te 


व्हेनिस शुक्रवार, १९ ऑक्टोबर, २०१८


"बुधवारी आपल्याकडे दोन पर्याय आहेत. रोममध्येच राहून व्हॅटिकनमध्ये सेंट पीटर स्केअरमध्ये पोप बेनेडिक्ट यांचे प्रवचन ऐकणे किंवा त्या दिवशी व्हेनिस शहराला भेट देण्याचे. ठरवा काय करायचे, व्हेनिसला जायचे असेल तर रेल्वेची तिकिटे आजच बुक करावी लागतील.'  

युरोपच्या तीन आठवड्यांच्या सहलीवर जॅकलीन आणि मुलगी अदितीसह आलेलो असताना रोममध्ये काही दिवस तेथे घालवल्यानंतर फ्रान्सला परतण्याआधी आमच्यासमोर हे दोन पर्याय ठेवण्यात आले होते.या दोन पर्यायांपैकी एकाची निवड करणे मला काहीच अवघड नव्हते. एक तर गेल्या काही दिवसांत 'रोमा'  शहराच्या वास्तव्यात आम्ही तेथे चांगलेच रुळलो होतो. म्हणजे इटालियन भाषा येत नसली तरी प्राचीन वेशीच्या भिंतीने वेढलेल्या या शहरात तिकिटांचा संच आधीच  विकत घेऊन बसने व ट्रॅमने मुक्तपणे फिरण्याचा आत्मविश्वास आम्ही कमावला होता.

रोममध्ये असलेल्या मात्र स्वतंत्र राष्ट्राचा दर्जा असलेल्या तिथल्या व्हॅटिकन सिटीला आम्ही अनेकदा गेलो होतो. तेथील सेंट पिटर्स स्केअर हा जगातील एक महत्त्वाचा लॅन्डमार्कच आहे. मायकल अँजेलोच्या कलाकृतीने अविस्मरणीय बनलेले व्हॅटिकनमधील सिस्टाईन चॅपेल आणि इतर वस्तुसंग्रहालय गॅलऱ्या मी अगदी बारकाईने पाहिल्या होत्या. गेली अनेक शतकांपासून नवीन पोपची निवड याच सिस्टाईन चॅपेलमध्ये होत असते. सेंट पीटर्स बॅसिलिकातील अगदीच दारापाशीच मायकल अँजेलोचे 'ला पिएता' (दु:खी माता) हे मारीया आपल्या पुत्राचे - येशू ख्रिस्ताचे - अचेतन कलेवर मांडीवर घेऊन शोक करते आहे हे दाखवणारे प्रसिद्ध संगमरवरी शिल्प अचानक दिसल्यावर मी काही क्षण जागीच खिळलो होतो. येशूचा शिष्य सेंट पिटर याच्या गादीवरचे वारस असणारे कॅथॉलिकांचे सर्वोच्च धर्मगुरू असणारे पोप आठवड्यातून फक्त एकदा म्हणजे बुधवारी सकाळी जगभरातून आलेल्या भाविकांना सेंट पिटर्स चौकात भेटत असतात. बुधवारचे पेपल ऑडियन्स या नावाने ही घटना ओळखली जाते. पोपसाहेबांचे दर्शन व्हावे, त्यांचे प्रवचन ऐकता यावे अशा रितीने ख्रिस्ती धर्मियांच्या दृष्टीने पवित्र भूमी असलेल्या रोमला भेट देणारे आपला दौऱ्याचा कार्यक्रम ठरवत असतात. त्यामुळे माझ्यासमोर हे दोन पर्याय ठेवण्यात आले होते.

मात्र मी ताबडतोब दुसऱ्या म्हणजे व्हेनिस भेटीच्या पर्यायाची निवड केली. याचे कारण म्हणजे यापूर्वी एकदा म्हणजे जॉन पॉल दुसरे १९८६ साली भारतभेटीवर होते तेव्हा गोव्यातील पणजीच्या मिरामार बीचशेजारच्या कम्पाल  ग्राऊंडवर झालेल्या त्यांच्या कार्यक्रमात मी पेपल ऑडियन्सचा म्हणजे पोप दर्शन सोहोळ्याचा  अनुभव घेतला होता. बाई आणि दादांना म्हणजे माझ्या आईवडिलांना या पोप भेटीसाठी मी मुद्दाम श्रीरामपूरहून गोव्याला आधीच बोलावून घेतले होते. हजारो धर्मगुरू, भारतीय उपखंडातील शंभराहून अधिक बिशप्स आणि मोठया संख्येने लाल टोपीधारी कार्डिनल्स उपस्थित असलेल्या या पोपमहाशयांच्या मिस्सविधीला लाखो भाविक हजार होते. पोप जॉन पॉल बुलेटप्रूफ काचेच्या पॉपमॉबाईलमधून भाविकांना भेटत हिंडले तेव्हा अगदी काही मीटर्सच्या अंतरावरून मी त्यांना पाहिले होते. (काही वर्षांपूर्वीच झालेल्या व्हॅटिकनमधील सेंट पिटर्स चौकात  पेपल ऑडियन्सदरम्यान खुल्या जीपमधून फिरताना एका माथेफिरुने केलेल्या गोळीबारात  पोप जॉन पॉल पोटात अनेक गोळ्या शिरूनही ह्या प्राणघातक हल्ल्यातून ते वाचले होते आणि नंतर पोप म्हणून अलीकडच्या काळात सर्वाधिक कालावधीची म्हणजे २७ वर्षांची कारकीर्द  . पोप जॉन पॉल यांना लाभली होती !) याच भारत भेटीदरम्यान पोपमहाशयांनी पुण्याला भेट दिली तेव्हा अहमदनगर रोडवर रामवाडी मैदानावर झालेल्या त्याच्या मिस्साविधीला पश्चिम महाराष्ट्रातील हजारो लोक हजर होते. माझा थोरला भाऊ लुईस त्यावेळी श्रीरामपूरहून आणि अहमदनगर जिल्ह्यातून आलेल्या भाविकांच्या पदयात्रेत सहभागी झाला होता. यामुळे व्हेनिसचा दुसरा पर्याय असल्याने पोप बेनेडिक्ट सोळावे यांच्या पेपल ऑडियन्सला न जाण्याचे मी ठरवले.      

आमच्या युरोपच्या सहलीत ऐनवेळी आम्हाला इंग्लंडचा व्हिसा न मिळाल्याने शंगेन व्हिस्यावर इटाली आणि फ्रांस या दोन देशांतच सुट्टी घालविण्याचे आम्ही ठरवले होते. पाच दिवसांनंतर आम्ही पॅरिसला परतणार होते, त्यामुळे इटालीतील उरलेल्या दिवसांत व्हेनिसला जाण्याचे आम्ही ठरविले.
रोमच्या रेल्वे स्टेशनवर पोहोचले तेथे बुकिंग क्लार्ककडे चौकशी केली तेव्हा रोम -व्हेनिस रेल्वे तिकीट माणशी पंच्याऐशी युरो होते. तीन आठवड्यांच्या युरोप दौऱ्यात आम्ही अत्यंत काटकसरीने वागत होते. पन्नास युरोच्या आत तिकीट असले तरच व्हेनिसला जायचे असे आम्ही ठरवले होते. मी ती खिडकी सोडणार तोच त्या क्लार्कने मला सांगितले कि ''थांबा, दुपारी एका स्लो ट्रेन आहे, आणि तिचे माणशी तिकीट पंचेचाळीस युरो आहे''. मी पटकन आम्हा सर्वांचे येण्याजाण्याचें तिकीट बुक करून टाकले.रोम ते व्हेनिस प्रवास पाच तासांचा होता. फास्ट ट्रेनने कदाचित तीन तास लागले असते. फ्रान्समध्ये पॅरिसहून लुर्डस या मेरीयन तीर्थक्षेत्राकडे जाताना फ्रान्सच्या रेल्वेप्रवासाचा अनुभव घेतला होता, आता इटालीचा हा रेल्वेप्रवास होता. रेल्वेमध्ये बहुसंख्य युरोपियन किंवा श्वेतवर्णीय प्रवाशी होते. आमच्या डब्यात तरी आम्हीच भारतीय किंवा आशियाई प्रवासी होतो. मध्ये कुठल्या तरी स्टेशनावर एका कुटुंब आमच्या डब्यात शिरले. आपल्या छोटया बाळाला घेऊन बसलेल्या त्या महिलेकडे जॅकलीन पाहतच राहिली. पूर्ण गौरवर्णीय कांती, पाठीवर खाली सोडलेले केस आणि कवेत प्रेमाने धरलेले ते बाळ! ''माय गॉड! अगदी मारीयाबाई आणि बाळ येशूची प्रतिकृती आहेत ना ही दोघे ! आपल्या नेहेमीच्या चित्रांत दिसणारी मॅडोना आणि बेबी जिझसच हुबेहूब दिसताहेत हे दोघे!!'' जॅकलीन मला म्हणत होती.माझ्या बायकोच्या म्हणण्यात पूर्ण तथ्य होते. ती दोघे मायलेकरे अगदी चित्रांत दाखवल्या जाणाऱ्या मदर मेरी आणि बाळ येशूच्या अगदी प्रतिकृतीच होते. ''तुझे म्हणणे बरोबरच आहे. आपल्याकडे प्रचलीत असलेली येशू ख्रिस्ताची , मारीयाची आणि बायबलची सर्व पात्रे युरोपियन चित्रकारांनी आणि शिल्पकारांनी युरोपियन प्रतिमांतूनच साकारलेली आहेत. खरं तर येशू ख्रिस्त, मारीया आणि त्याचे सर्व शिष्य यहुदी म्हणजे ज्यू, मध्य आशियातील, आपल्यासारखेच आशियाई होते. ख्रिस्ती धर्म युरोपियनांच्या माध्यमातून जगभर पसरला आणि मग त्या युरोपियन मिशनरींनी, चित्रकारांनी आणि शिल्पकारांनी येशू, त्याची आई मारीया आणि त्याच्या सर्व प्रेषितांना गौरवर्णीय, हिरव्या, निळ्या रंगाच्या डोळ्यांत आणि सोनेरी केसांत उभे केले..'' मी हे म्हणालो. खरे तर मलासुद्धा त्या दोन मायलेकरांमध्ये मारीया आणि बाळ येशूच  दिसत होता, हे खरेच होते. आपल्याकडे राजा रविवर्माने महाराष्ट्रीयन शैलीत नऊवारी साडीत सीता आणि विविध देवतांच्या प्रतिमा उभ्या केल्या, अगदी तसाच हाही प्रकार होता.व्हेनिसच्या व्हेनेझिया सांता लुसिया रेल्वे स्टेशनवर उतरलो आणि विल्यम शेक्सपिअर्सने आपल्या 'मर्चन्ट ऑफ व्हेनिस' या अजरामर साहित्यकृतीने जगभर प्रसिद्ध केलेल्या एका ऐतिहासिक शहरात आपण प्रवेश करत आहोत याची सुखद जाणीव झाली. रेल्वे स्टेशनवरच एका केंद्रांत आम्ही आमचे हॉटेल बुक केले आणि दूरवर असलेल्या त्या हॉटेलकडे पायीच चालू लागलो. याचे कारण दुसरा पर्यायच नव्हता. सगळीकडे पाण्याने वेढलेल्या आणि या जलमार्गातील बोटी हेच एकमेव वाहतुकीचे साधन असलेल्या शहरात आम्ही पोहोचलो होतो ! तिथे दुचाकी आणि चारचाकी वाहने नव्हतीच. आणि याच वैशिष्ठ्यपूर्ण कारणामुळे हे शहर संपूर्ण जगभर एका पर्यटनस्थळ म्हणून लोकप्रिय झाले होते.हॉटेलमधल्या आमच्या रूममध्ये प्रवेश केला आणि चटकन कळाले की व्हेनिस हे पर्यटनस्थळ पॅरिसपेक्षाही महागडे आहे. पॅरीसच्या हॉटेलातील आमच्या रूमचे भाडे १०० युरो होते आणि या रूमचे भाडे १४० युरो असले तरी पॅरिसच्या रूमच्या मानाने ती कितीतरी छोटी होती. व्हेनिसची पहिली झलक आम्हाला मिळाली होती !नेहमीप्रमाणे सकाळी लवकरच उठून बाहेर फिरण्यासाठी निघालो. समोरून जाणारी एक बोट किनाऱ्यापाशी आली आणि वृत्तपत्रांचा एका गठ्ठा ठेवून गायब झाली. थोडयावेळाने एक जण ती वृत्तपत्रे घेऊन गेला. पोलिसांची एक तुकडी आपल्या बोटीतूनच शहरात पेट्रोलिंग करत होती. एका बाजूकडून दुसरीकडे जाण्यासाठी सगळीकडे छोटेछोटे आकर्षक पूल होते आणि या पुलांवर अनेक पर्यटक स्वतःचे फोटो काढून घेत होते. व्हेनिसच्या पाण्याच्या काठी उभ्या असणाऱ्या इमारतींची ठेवण अत्यंत आकर्षक आहे. यापैकी अनेक राजवाडे, चर्चेस, हवेल्या आणि इतर बांधकामे खूप जुन्या म्हणजे काही शतकांपूर्वी बांधल्या आहेत हे पाहताक्षणी लक्षात येत होते. आम्ही ज्या हॉटेलांत उतरलो होतो ते हॉटेलसुद्धा किमान एक शतक जुने असणार होते. विशेष म्हणजे कुठलेही बांधकाम परिसराशी सुसंगत असेल, विजोड किंवा कुरुप दिसणार नाही अशी राहील याची पूर्ण काळजी अनेक वर्षांपासून घेतली जात होती हे  पण स्पष्ट होते.संपूर्ण दिवस व्हेनिसच्या विविध भागांना भेटी देण्यास गेला. येथे संपूर्ण शहरांत एकही चारचाकी वाहन दिसले नाही, सर्व वाहतूक पाण्यातून म्हणजे नौकानयनाने होत होती. अगदी एक अँब्युलन्स सायरनचा आवाज करत गेली तीसुद्धा एक नौकाच होती! येथे स्थानिक लोकांपेक्षा पर्यटकांची संख्या अधिक होती हे रस्त्यारस्त्यावर घोळक्याने जाणाऱ्या, दुकानांत डोकावणाऱ्या लोंकांच्या वर्तनावरून दिसत होते.व्हेनिसला आले म्हणजे गंदोला नौकानयन व्हायलाच हवे म्हणून कुटुंबासह तोही सोपस्कार उरकून घेतला. पणजीत मांडवीवरचा पूल कोसळल्यानंतर म्हापशाला जायला आणि झुआरी नदीवर पूल नसताना मडगाव आणि वॉंस्कोला जाण्यासाठी बसमधून उतरून आगाशीतून कोरतालीम येथे बोटीने जावे लागायचे, त्यात खूप वेळ वाया जात असे आणि वैतागही  येत असे, त्याची यावेळी आठवण झाली. मात्र तरीसुद्धा व्हेनिसचे हे नौकानयन खूप खूष करून गेले याचे कारण म्हणजे या बोटीतून व्हेनिस शहराच्या अक्षरश: पाण्याच्या काठी उभ्या असलेल्या जुन्या सुंदर इमारतींचे, बंगल्यांचे, हवेलींचे आणि गल्लीबोळींचे अगदी जवळून दर्शन झाले. या गंदोला नौकानयनातच 'ग्रेट गॅम्बलर' या चित्रपटांत अमिताभ बच्चन आणि झीनत अमन यांच्यावर ' दो लफझो की है दिल की कहानी' या गीताचे चित्रीकरण झाले होते हे नंतर कळाले.त्या दोन दिवसांच्या भेटीत व्हेनिस शहराच्या गल्लीबोळांतून पायी हिंडलो. पाण्यात वसलेले एक शहर म्हणून व्हेनिसने सगळ्या जगात नाव कमावले आहे आणि इटालीच्या दौऱ्यावर असणारे बहुतेक पर्यटक या शहराला भेटी देतातच. रोमवरून व्हेनिसला जाताना आधी पादुआ हे एक रेल्वेस्टेशन आणि एक प्रसिद्ध ख्रिस्ती तीर्थक्षेत्र येते. ख्रिस्ती धर्मातील संत फ्रान्सिस झेव्हियरप्रमाणे एक नावाजलेला संत असलेल्या संत अँथनी ऑफ पादुआ याची ही कर्मभूमी. रोम आणि इटालीच्या सहलीवर असणारे ख्रिस्ती भाविक पादुआला हमखास भेट देतातच. कॅथॉलिक पंथामध्ये संतांचे एका आगळेवेगळॆ स्थान असते. चर्चने म्हणजे धर्मपीठाने अधिकृतरीत्या शिक्कामोर्तब केल्यानंतरच एखाद्या व्यक्तीला संतपदाचा सन्मान प्राप्त होतो. अनेक जणांना त्यांच्या मृत्यूनंतर तीन-चार शतकांनंतर संतपद मिळाले आहे. कोलकात्याच्या संत तेरेजा आणि पोप जॉन पॉल दुसरे यांना त्यांच्या मृत्यूनंतर काही वर्षांतच संतपद मिळाले. (माझा जन्म झाला तो दिवस संत कामिल याचा सण, म्हणून श्रीरामपूरचे त्यावेळचे धर्मगुरू असलेले जर्मन मिशनरी फादर आयवो मायर यांनी बाप्तिस्मा करताना या संतांचे नाव दिले. त्याकाळात अनेक पालक आपल्या अपत्याचे नामकरण करण्याचे अधिकार धर्मगुरूंना प्रदान करत असत.) आमच्याकडे वेळ कमी होता नाहीतर आम्हीही पादुआ येथे गेलो असतोच. मात्र व्हेनिसला येतांना आणि रोमला परत जाताना आमची रेल्वे पादुआ येथे थांबली तेव्हा त्या संतभूमीच्या स्टेशनावर उतरून प्लॅटफॉर्मवर भरपूर फोटो काढले. आता कधीकधी संत अँथनीचे नोव्हेना आणि फेस्तला (सण) हजेरी लावताना पादुआ तीर्थक्षेत्रालाही भेट द्यायला हवी होती अशी चुटपूट कधीकधी लागतेच.

व्हेनिस येथे पहिल्यांदाच येणारा प्रत्येक पर्यटक या शहराच्या नावीन्यपूर्ण वैशिष्ट्याने भारून जातो. रोमच्या परतीच्या प्रवासासाठी आम्ही व्हेनेझिया सांता लुसिया रेल्वे स्टेशनवर आलो तेव्हा एक आगळावेगळा अनुभव आपण घेतला आहे याची जाणीव होती.व्हेनिस येथे पहिल्यांदाच येणारा प्रत्येक पर्यटक या शहराच्या नावीन्यपूर्ण वैशिष्ट्याने भारून जातो. रोमच्या परतीच्या प्रवासासाठी आम्ही व्हेनेझिया सांता लुसिया रेल्वे स्टेशनवर आलो तेव्हा एक आगळावेगळा अनुभव आपण घेतला आहे याची जाणीव होती.